Λογισμικό αναγνωσιμότητας ελληνικών κειμένων από το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας
Το λογισμικό αναγνωσιμότητας κειμένων βοηθά στον αντικειμενικό καθορισμό του βαθμού δυσκολίας των εξεταστικών κειμένων. Οι διδάσκοντες μπορούν να εφαρμόσουν το συγκεκριμένο πρόγραμμα για να αξιολογήσουν το βαθμό αναγνωσιμότητας των κειμένων που χρησιμοποιούν με στόχο να εντοπίσουν αν είναι κατάλληλα για το επίπεδο ελληνομάθειας των μαθητών τους. Η χρήση του προγράμματος είναι πολύ απλή. Οι χρήστες μπορούν με μια πολύ απλή κίνηση, αφού επιλέξουν το κείμενο που τους ενδιαφέρει, να το επικολλήσουν στο παράθυρο που ανοίγει στο πρόγραμμα, ώστε να εμφανιστούν οι δείκτες αναγνωσιμότητας. Το λογισμικό αναγνωσιμότητας διατίθεται δωρεάν από το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας.
Αναλυτικές πληροφορίες για τη χρήση του λογισμικού
Ευκολία ανάγνωσης κειμένων
Τα κριτήρια αναγνωσιμότητας αποτελούν ενδείξεις του βαθμού ευκολίας ανάγνωσης και κατανόησης ενός κειμένου και μπορούν να εφαρμοστούν σε οποιαδήποτε γλώσσα. Πιο συγκεκριμένα, αποτελούν στατιστικούς δείκτες βαθμολόγησης ενός κειμένου όσον αφορά την ευκολία ή δυσκολία που το κείμενο αυτό παρουσιάζει κατά την ανάγνωσή του. Ο υπολογισμός της αναγνωσιμότητας ενός κειμένου εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, υπολογίσιμους ή μη. Οι μετρήσιμοι παράγοντες αναφέρονται στην "υλική" διάσταση ενός γραπτού κειμένου και στις ενδείξεις της επιφάνειας του κειμένου. Σ' αυτή την κατηγορία συντελεστών περιλαμβάνονται λόγου χάρη ο αριθμός των συλλαβών ανά λέξη και των λέξεων ανά πρόταση, ο αριθμός των πολυσύλλαβων λέξεων ενός κειμένου, ενδείξεις δηλαδή που μπορούν να υπολογιστούν και μάλιστα με τρόπο αντικειμενικό και χωρίς αποκλίσεις οφειλόμενες στον κάθε αναγνώστη ξεχωριστά. Το λογισμικό που αναπτύξαμε υπολογίζει τον βαθμό αναγνωσιμότητας κειμένων στα νέα ελληνικά με βάση 4 δείκτες, τους Flesch Reading Ease, Flesch-Kincaid Grade Level, SMOG και Flesch Fog Index. Από την ποικιλία των δεικτών αναγνωσιμότητας που έχουν προταθεί ως σήμερα, οι δείκτες που επιλέξαμε να εφαρμόσουμε αποτελούν τους πιο διαδεδομένους τύπους υπολογισμού και βασίζονται σε έναν αντικειμενικό τρόπο εξαγωγής του βαθμού αναγνωσιμότητας.
Σχεδιασμός και υλοποίηση του λογισμικού grval
To λογισμικό grval 1.1 αποτελεί κατά πρώτο λόγο μία αυτοματοποιημένη μέθοδο εξαγωγής συμπερασμάτων ως προς το βαθμό αναγνωσιμότητας για τα νέα ελληνικά. Κατά δεύτερο λόγο, με την εφαρμογή τεσσάρων διαφορετικών κριτηρίων αναγνωσιμότητας εξασφαλίζεται η συνολική και αξιόπιστη εικόνα της ευκολίας ή δυσκολίας ανάγνωσης ενός συγκεκριμένου κειμένου, καθώς ο καθένας από τους τέσσερις δείκτες υπολογίζει διαφορετικές παραμέτρους του εν λόγω κειμένου. Κατά συνέπεια, ο ερευνητής έχει στη διάθεσή του μία έγκυρη ένδειξη της αναγνωσιμότητας του κειμένου που κρίνεται με βάση ποικίλους συντελεστές ταυτόχρονα. Το λογισμικό που αναπτύξαμε είναι επίσης ένα χρήσιμο εργαλείο στη συστηματική επιλογή των γραπτών και προφορικών κειμένων για τις Εξετάσεις Πιστοποίησης Ελληνομάθειας, καθώς εξασφαλίζεται η επιθυμητή διαβάθμιση, συνέχεια και συνέπεια τόσο εσωτερικά στο κάθε επίπεδο όσο και μεταξύ των επιπέδων. Η τελική μορφή που παίρνει το grval 1.1 μετά την εισαγωγή του προς εξέταση κειμένου είναι η εξής:
Όπως προαναφέρθηκε, το λογισμικό που αναπτύξαμε υπολογίζει το βαθμό αναγνωσιμότητας κειμένων στα νέα ελληνικά με βάση 4 δείκτες, τους Flesch Reading Ease, Flesch-Kincaid Grade Level, SMOG και Flesch Fog Index. Ο δείκτης Flesch Reading Ease αξιολογεί ένα κείμενο με βάση μία κλίμακα εκατό βαθμών, όπου όσο υψηλότερος είναι ο βαθμός τόσο πιο ευκολονόητο είναι το κείμενο. Η τιμή που θα εξαχθεί από το λογισμικό για το δείκτη FleschReadingEase θα πρέπει να αντιστοιχιστεί με το ηλικιακό επίπεδο ή την τάξη του μαθητή, ένδειξη που αποτελεί τον Flesch-Kincaid Grade Level. Κατά τρίτο λόγο, ο δείκτης SMOG αποτελεί και αυτός έναν αξιόπιστο δείκτη αναγνωσιμότητας ο οποίος χρησιμοποιείται κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες και ιδιαίτερα σε επίσημα κρατικά έγγραφα. Τα αποτελέσματα που εξάγονται με το δείκτη αυτόν ανάγονται στις βαθμίδες βασικής εκπαίδευσης. Τέλος, ο δείκτης Flesch Fog Index of Readability αποτελεί έναν πιο σύνθετο δείκτη ο οποίος λαμβάνει υπόψη του, εκτός από τις παραμέτρους του FleschReadingEase, τον αριθμό προθημάτων και επιθημάτων των λέξεων που συνθέτουν ένα κείμενο. Τονίζουμε σε αυτό το σημείο ότι οι δείκτες αναγνωσιμότητας που εφαρμόζονται στην αγγλική γλώσσα δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν αυτούσιοι χωρίς προηγουμένως να προσαρμοστούν στην ελληνική γλώσσα. Καθώς οι δείκτες Flesch Reading Ease, Flesch-Kincaid Grade Level, SMOG και Flesch Fog Index είναι προσαρμοσμένοι στα μορφολογικά στοιχεία της αγγλικής γλώσσας, είναι σαφές ότι δε θα μπορούσαμε να αξιολογήσουμε ελληνικά κείμενα ως προς την αναγνωσιμότητά τους βασισμένοι στα μορφολογικά χαρακτηριστικά της αγγλικής. Αναπόφευκτα ακολούθησε η προσαρμογή της κλίμακας των δεικτών Flesch Reading Ease, SMOG και Flesch Fog Index στα νέα ελληνικά. Μπορείτε να δείτε αναλυτικά ιστογράμματα και πίνακες.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου